Optymalizacja kosztów w transporcie to istotna kwestia z punktu widzenia właścicieli firm transportowych. Jednym z czynników stojących na drodze optymalizacji jest występowanie tak zwanych pustych przebiegów.

Czym są puste przebiegi?

Pustym przebiegiem pojazdu transportowego nazywany jest każdy jego przejazd bez żadnego ładunku. Puste przebiegi stanowią problem, z którym stale zmagają się firmy transportowe na całym świecie. Zgodnie z danymi statystycznymi udostępnionymi w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, puste przebiegi stanowią nawet 35% wszystkich przejazdów pojazdów transportowych w Polsce i 13% przejazdów międzynarodowych.

Jakie są główne powody powstawania pustych przebiegów?

Puste przebiegi występują w transporcie drogowym od początku jego powstania. Podstawową kwestią leżącą u podłoża problemu jest brak zrównoważenia popytu i podaży. Wśród licznych powodów występowania pustych przebiegów w obrębie transportu drogowego specjaliści zajmujący się badaniem zagadnienia wymieniają głównie:

  • niekorzystną koniunkturę na rynku,
  • brak kontaktów biznesowych w danym regionie,
  • nieumiejętność wykorzystania efektu synergii w procesie poszukiwania informacji o ładunkach,
  • brak elastyczności w przyjmowaniu zleceń,
  • barierę językową uniemożliwiającą współpracę,
  • dążenie zleceniodawców do skracania czasu transportu i planowanej dostawy,
  • rosnącą konkurencję na rynku w branży transportowej,
  • rosnącą specjalizację taboru.

Z czyjej winy mają miejsce puste przebiegi?

Winą za puste przebiegi można obarczyć zarówno specyfikę danego rynku, jak i nieumiejętne zarządzanie firmą transportową przez jej właściciela. Wśród powodów powstawania pustych przebiegów wymieniana jest również negatywna rola protekcjonizmu rynkowego praktykowana przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. Regulacje prawne dotyczące możliwości wykonywania usług transportowych oraz przepisy regulujące wysokość płacy minimalnej kierowców pojazdów transportowych mają duży wpływ na występowanie zjawiska pustych przebiegów.

Wpływ pustych przebiegów na środowisko

Transport drogowy jest źródłem dużej ilości zanieczyszczeń wysyłanych do atmosfery. W skład tych zanieczyszczeń wchodzą pyły, lotne związki niemetanowe, a także tlenki węgla oraz azotu. Ponadto transport drogowy jest jednym z głównych producentów gazów cieplarnianych, przede wszystkim dwutlenku węgla, mających niekorzystny wpływ na środowisko naturalne i przyczyniających się do zachodzenia zmian klimatycznych.

Zdaniem klimatologów, na terenie Unii Europejskiej pod względem emisji szkodliwych gazów cieplarnianych do atmosfery transport ma większy udział w produkcji zanieczyszczeń od przemysłu. W tej materii ustępuje wyłącznie sektorowi energetycznemu. Puste przebiegi stanowiące znaczny procent wszystkich przejazdów pojazdów transportowych stanowią dodatkowe obciążenie dla klimatu, nie oferując przy tym w zamian żadnych korzyści.

optymalizacja kosztów transportu

Negatywne skutki finansowe pustych przebiegów 

Puste przebiegi wiążą się z negatywnymi skutkami finansowymi dla właścicieli firm transportowych. Oznaczają one większe opłaty za paliwo oraz wydatki na pensje dla kierowców pojazdów ciężarowych. Stosowanie rozwiązań, jakie daje optymalizacja kosztów w transporcie poprzez ograniczenie pustych przebiegów jest więc jednym z głównych celów stawianych przed firmy transportowe na drodze rozwoju.

W jaki sposób unikać pustych przebiegów? 

Wśród metod mających na celu unikanie pustych przebiegów można wymienić dwa podstawowe: giełdy transportowe oraz elektroniczne systemy do zarządzania transportem.

Giełdy transportowe

Do niedawna metoda uznawana za najbardziej skuteczną w procesie redukcji pustych przebiegów. Giełdy transportowe umożliwiały znalezienie dodatkowego ładunku w krótkim czasie. Z ich pomocą pojazd transportowy mógł podjąć ładunek nawet przy niedużych odległościach bez potrzeby angażowania pośredników. Giełdy transportowe umożliwiały także pozyskanie nowych partnerów biznesowych, co przyczyniało się do redukcji pustych przebiegów danej firmy transportowej w przyszłości.

Telematyka oraz systemy do zarządzania transportem (TMS)

Telematyka oraz systemy zarządzania transportem zaczęły zyskiwać na popularności w obliczu rosnącej konkurencji cenowej na giełdach transportowych. Nowoczesne technologie umożliwiają przewoźnikom dostęp do precyzyjnych informacji na temat wykorzystania floty pochodzących bezpośrednio z użytkowanego pojazdu. Wykorzystanie systemu TMS daje możliwość monitorowania przejechanych kilometrów i ilości spalonego paliwa. Pozwala również na redukcję pustych przebiegów już na etapie planowania przejazdu, dzięki czemu mogą być one zmniejszone nawet o połowę. Zastosowanie systemu telemetrycznego umożliwia również osiągnąć niższe zużycie paliwa, nawet do 30% w skali roku.

Dzięki skutecznemu i efektywnemu planowaniu transportu drogowego możliwe jest wyeliminowanie pustych przebiegów i optymalizacja kosztów oraz osiągnięcie celów związanych z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla.